Trước đây, “Đô la Mỹ” không phải là đồng tiền thống trị. Tuy nhiên, thời gian gần đây, người ta sử dụng đồng đô la Mỹ thay vì các loại tiền tệ khác. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu lý do khiến đồng đô la Mỹ trở thành đồng tiền mạnh nhất tiền tệ trên thế giới cũng như ý nghĩa của nó đối với tài chính và chính trị toàn cầu.
Lịch sử đô la Mỹ
Có thể nói lịch sử Cách mạng Mỹ và sự hình thành nước Mỹ gắn liền với nguồn gốc của đồng đô la Mỹ. Trước đây, sau các cuộc chiến tranh thế giới, trong thời kỳ tái thiết, không chỉ các nước thua trận phải rút tiền bồi thường chiến tranh mà các nước thắng trận cũng bắt đầu kiệt quệ kinh tế do mất đi sức mạnh quân sự. Kết quả là vàng trở thành tiêu chuẩn để xác định giá trị của đồng tiền và nó bắt đầu chảy ra khỏi kho bạc quốc gia.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ có trữ lượng vàng đáng kể vì các quốc gia khác phải bồi thường chiến tranh cho họ. Kết quả là Mỹ đã vươn lên thành một siêu cường mới, thay thế các cường quốc thuộc địa đang suy yếu.
Năm 1944, Hoa Kỳ tổ chức Hội nghị Bretton Woods tại Bretton Woods, New Hampshire, mời đại diện từ 44 quốc gia đến thảo luận về “Hệ thống tiền tệ quốc gia”.
Hội nghị Bretton Woods – đồng đô la Mỹ tương đương với vàng
Trong Hội nghị Bretton Woods, Hoa Kỳ, nhờ có nguồn tài nguyên vượt trội, đã thiết lập một hệ thống tiền tệ quốc gia bằng cách gắn vàng với đồng đô la Mỹ. Đồng đô la Mỹ là loại tiền tệ duy nhất có thể xác định giá trị của nó, được đặt ở mức 35 USD/ounce.
Với hệ thống này, thương mại quốc tế tiến triển khi nhu cầu về đô la Mỹ tăng lên. Giữ đô la Mỹ tương đương với việc giữ vàng. Tuy nhiên, điều này không nhất thiết làm cho đồng đô la Mỹ mạnh lên, bởi chế độ tỷ giá cố định đã hạn chế tính linh hoạt của tỷ giá hối đoái, đi ngược lại cơ chế thị trường.
Sự chuyển đổi từ Bretton Woods sang tỷ giá hối đoái thả nổi
Tỷ giá hối đoái của các quốc gia khác nhau có thể biến động liên tục, nhưng đồng đô la Mỹ vẫn không thay đổi. Đây đã trở thành vấn đề nghiêm trọng khiến nhiều nước phải quan tâm. Kết quả, các quốc gia nắm giữ đô la Mỹ đã dần dần bắt đầu đổi chúng lấy vàng, dẫn đến tình trạng thiếu vàng trong kho dự trữ của Hoa Kỳ.
Richard Nixon, Tổng thống Hoa Kỳ lúc bấy giờ, đã tổ chức đàm phán với các cố vấn của mình để quyết định thay đổi hệ thống tiền tệ sang “Tỷ giá hối đoái thả nổi” vào ngày 15 tháng 8 năm 1971, chỉ một ngày trước khi thị trường chứng khoán mở cửa. Thông báo đó được coi là một quyết định sáng suốt của nhà lãnh đạo Mỹ khi giúp các nhà đầu tư có thời gian thảo luận và trao đổi thông tin.
Ngày hôm sau, khi thị trường chứng khoán mở cửa, chứng khoán ở Mỹ chỉ giảm nhẹ nên người ta gọi sự kiện này là “Cú sốc Nixon”. Ngoài việc công bố tỷ giá hối đoái thả nổi, Nixon còn tuyên bố tăng thuế nhập khẩu và mời các quốc gia xuất khẩu dầu chỉ chấp nhận đồng đô la Mỹ trong giao dịch dầu mỏ. Sự kiện này được gọi là “Petrodollar” và khiến đồng đô la Mỹ trở nên hấp dẫn và có ảnh hưởng trên toàn thế giới.
Tại sao USD là thống trị tiền tệ thế giới?
Mặc dù đồng đô la Mỹ có lịch sử quan trọng nhưng nó không phải là đồng tiền mạnh nhất. Những lý do khiến đồng đô la Mỹ có ảnh hưởng như sau:
1. Đồng đô la Mỹ có thể tự do di chuyển mà không cần sự kiểm soát của chính phủ.
2. Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ có quyền độc lập trong việc thực hiện chính sách tiền tệ.
3. Sức mạnh của nền kinh tế Mỹ hỗ trợ đồng đô la Mỹ.
4. Thị trường ngoại hối và nợ của Mỹ có tính thanh khoản cao, cho phép các nhà đầu tư quốc tế tiếp cận.
5. Đồng đô la Mỹ được sử dụng hơn 90% giao dịch ngoại hối trên thị trường toàn cầu.
6. Đồng đô la Mỹ được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch toàn cầu.
7. Đồng đô la Mỹ là đồng tiền dự trữ ngoại hối được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới.
8. Đồng đô la Mỹ chiếm gần 40% nợ của thế giới.
Kết luận
Tóm lại, đồng đô la Mỹ có nền tảng ban đầu vững chắc nhưng đã trải qua những cuộc cách mạng theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, đây không phải là những yếu tố duy nhất khiến đồng đô la Mỹ có ảnh hưởng, vì nó còn dựa vào các chiến lược và chính sách được chấp nhận trên toàn cầu, bao gồm cả việc sử dụng rộng rãi nó như một phương tiện trao đổi trong các giao dịch toàn cầu. Sự thống trị của đồng đô la Mỹ trên thế giới là minh chứng cho khả năng thích ứng và khả năng phục hồi của nó cũng như sức mạnh kinh tế và sự ổn định chính trị của quốc gia.
Đọc thêm
